In ANV Tusken Skarren en Marren zijn dit jaar veel broedende Velduilen gevonden. Naar alle waarschijnlijkheid zijn het er meer dan 20 geweest waarvan een groot aantal zijn beschermd dankzij de inzet van vogelwachters en boeren!
Vliegvlugge jonge velduil in kruidenrijk grasland. – ©Johannes van Stralen
In de herfst van 2022 kwamen er rondom in Fryslân geluiden uit het veld dat er meer veldmuizen aanwezig waren dan normaal. Dit zette door tot in 2023 en al gauw kwamen er meldingen van vogelwachters binnen over de aanwezigheid van deze wonderlijke vogel. Nomaden zijn het, die rondtrekken over een gebied dat zich uitstrekt van Afrika tot Rusland. “Ze worden gelokt door de aanwezigheid van veldmuizen. En hoe die vogels dat weten, is nog altijd een raadsel!
Het gevolg was dat er in april plots tientallen velduilen werden opgemerkt in het gebied tussen Sneek en Lemmer. Her en der werden nesten gevonden door vogelwachters en boeren maar ook door vrijwilligers van de uilenwerkgroep. Ook de faunadrone werd als hulpmiddel ingezet om de onvindbare nesten op te sporen.
Nest met 5 eieren en 2 net Nest in wintergerst gemaakt met de faunadrone.
uitgekomen kuikens. – ©Johannes van Stralen
Wegkruipen uit het nest
Naarmate het seizoen vorderde begon de tijd te dringen voor vogelwachters en vrijwilligers van de uilenwerkgroep want het moment waarop de 1e snede gras gemaaid kon worden kwam steeds dichterbij. De nesten zijn namelijk moeilijk te vinden en vraagt daardoor veel tijd van de vrijwilligers. Eenmaal het nest gevonden dan volgen de onderhandelingen, want het volstaat niet om een kleine zone rond het nest te laten staan. Het advies is om ongeveer een hectare rondom het nest wekenlang ongemaaid te laten. Anders dan bij andere weidevogels blijven die jonge velduilen niet in het ouderlijke nest. Om zich te beschermen tegen onder meer vossen kruipen ze kort na het uitbroeden vele tientallen meters weg van hun broers en zussen. Ze verstoppen zich apart in het gras, waar ze dan door hun ouders worden gevoed.
Velduilen broeden vanaf het leggen van hun eerste ei. Om de 1-2 dagen worden de volgende eieren gelegd. Een legsel bestaat uit 4-8 eieren en bij goed voedselaanbod kunnen dat er nog meer zijn. De broedduur bedraagt 26-29 dagen. Doordat de Velduil direct begint te broeden, verschillen de leeftijden van de jongen. Als ze twee weken oud zijn, verlaten ze het nest en verspreiden ze zich dus over het perceel.
Kuikens van verschillende leeftijden op een rijtje. – ©Klaas Akkerman (ringer uilenwerkgroep)
Samenwerking
De samenwerking met de lokale vogelwachters en boeren is essentieel. “Mooi om te zien is dat de boeren vaak wel bereid zijn om deze bijzondere vogels een plekje te geven op hun land. Bovendien kunnen we hen vergoeden voor de verloren inkomsten”.
En dus bleef het gras op veel percelen grasland dit jaar opvallend lang ongemaaid, zodat wel meer dan 35 jonge velduilen het overleefden en konden uitvliegen. Heel veel kuikens zijn voorzien van een metalen pootring welke onmisbaar zijn voor nader onderzoek.
Johannes van Stralen, mozaïekregisseur Tusken Marren en Fearten, ANC Westergo
